De Koningin Emmabrug in Willemstad:
een unieke pontjesbrug
De kleurrijke Handelskade is karakteristiek voor Willemstad. Maar net zo karakteristiek is de Koningin Emmabrug. Deze brug verbindt al sinds 1888 de stadsdelen Punda en Otrabanda met elkaar. Over de brug lopen is een bijzondere ervaring: de bijna 170 meter lange brug drijft namelijk op het water.
En als er een toeter gaat moet je doorlopen: voor je het weet gaat de brug ‘open’. Nee, je zult niet van de brug afvallen. De Koningin Emmabrug gaat namelijk niet omhoog, maar opzij!
Ontwerp van de Koningin Emmabrug
De draaibrug is al heel oud, vandaar ook de bijnaam ‘Swinging old Lady’. In 1886 werd ze ontworpen door Leonard Burlington Smith, een Amerikaanse zeeman en ondernemer die sinds 1876 op Curacao woonde. Smith was een voortvarende man, die veel voor Willemstad betekend heeft. Zo he
eft hij bijvoorbeeld gewerkt aan het aanleggen van een waterleiding en een elektriciteitsnet.
Het idee voor een drijvende brug kwam van gouverneur Van den Brandhof. Deze brug moest open en dicht kunnen door in zijn geheel naar de kade te varen. De opdracht om deze constructie te bouwen kwam op de schouders van Smith. De pontons voor de brug werden gemaakt in de Verenigde Staten. Na een jaar driftig bouwen werd de brug geopend in mei 1888. Smith wilde de brug eigenlijk ‘Alliance’ noemen, maar de gouverneur vond ‘Koningin Emmabrug’ een betere keuze. De Amerikaan was het hier snel mee eens, omdat zijn eigen dochter toevallig ook Emma heette.
Een tolbrug
Vroeger moesten voetgangers betalen voor het recht om over de Koningin Emmabrug te lopen. Dat gold niet voor alle mensen. Alleen voetgangers met schoenen moesten betalen. Arme mensen die zich geen schoenen konden veroorloven mochten gratis naar de overkant.
Het verhaal gaat dat armen die zonder schoenen aan kwamen lopen, zich vaak schaamden voor hun armoede. Daarom leenden zij schoenen om zich rijker voor te doen en namen ze de paar cent tol op de koop toe. Rijkere mensen daarentegen waren gierig: zij verstopten hun schoenen ergens onder hun shirt om maar geen tol te hoeven betalen…
Tegenwoordig kun je je schoenen sowieso aanlaten: sinds 1934 mag je namelijk gratis over de brug lopen.
Renovaties
Hoewel de brug er nog grotendeels hetzelfde uit ziet als in 1888, is er van de oude pontjesbrug niets meer over. De brug is namelijk een paar keer grootscheeps gerestaureerd. De eerste keer was in 1939. Bij die gelegenheid werd de brug helemaal vernieuwd. Ook werkt de brug nu iets anders dan vroeger. Vroeger werd de brug als hij open ging naar de kant gesleept door een stoomboot. Inmiddels doen dieselmotoren die op de brug staan dit werk. Ook zijn de houten pontjes in de jaren ’80 van de twintigste eeuw vervangen door stalen pontons.
Nog niet zo lang geleden was de brug opnieuw in slechte staat, zwaar verroest en lelijk geworden. In 2006 is daarom een nieuwe restauratieronde gedaan, waarbij de brug opnieuw bijna helemaal werd vervangen. Het resultaat is een nieuwe en mooie Koningin Emmabrug, die weer dezelfde uitstraling en allure heeft als vroeger.
Naar de overkant
Vandaag ligt de brug er dus weer schitterend bij. Maar zoals gezegd moet je wel een beetje opletten als je over de brug loopt. Af en toe gaat de brug namelijk open. Je kunt dan prima op de brug blijven staan, maar je kunt er niet meer af totdat de brug weer dicht gaat. En je zult niet de eerste toerist zijn die in de brandende zon iets langer dan comfortabel is vastzit op de brug.
Zodra je een toeter hoort moet je opletten. De brugwachter geeft met een vlag aan hoe lang de brug open zal gaan. Een oranje vlag betekent dat je best even op de brug kunt blijven wachten als deze opengaat. Dat is een unieke ervaring. Maar bij een blauwe vlag zul je waarschijnlijk willen doorlopen: dan gaat de brug langer open.
Die blauwe vlag geeft wel een ander voordeel: als de brug langere tijd openstaat, varen er gratis veerboten heen en weer tussen Punda en Otrabanda. Eerlijk gezegd vind ik het varen op die veerboten net zo leuk als het lopen over de Koningin Emmabrug.